به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر حسن بشیر طی سخنانی در مراسم اختتامیه این رویداد با بیان اینکه موضوع «سواد رسانه ای و حکمرانی»، از موضوع های جدید و مهم در رابطه با رسانه ها و به ویژه فضای مجازی و به خصوص شبکه های اجتماعی است، اظهار داشت: اگر در شرایط دوران شفاهی و کتبی و الکترونیک، دولت ها و حاکمان اختیار تام در کنترل و نظارت بر امر خبری و اطلاع رسانی داشتند، امروزه همان گونه که قدرت میان دولت و مردم تقسیم شده، این نظارت و کنترل نیز دیگر به شکل کامل در اختیار دولت ها نیست، ضمن آن که این وضعیت با گسترش جهانی شدن و فرو ریختن مرزهای دولت ملت، به مراحل چالش برانگیز رسیده است.

وی با تاکید بر اینکه مساله مهم در شرایط کنونی، فهم رابطه میان سواد رسانه ای و حکمرانی است، افزود: اگر بپذیریم که شرایط و موقعیت های جهانی در سطوح مختلف تفاوت اساسی با گذشته پیدا کرده، باید مجدداً به دنبال موضوع شناسی و مساله شناسی جدید در این زمینه باشیم. در حقیقت "موضوع شناسی" و "مساله شناسی" در رابطه با سواد رسانه ای و حکمرانی مهمترین اقدامی است که باید در سطوح علمی، اجرایی و کاربردی صورت گیرد.

بشیر گفت: سوال این است که اصولاً ما در این زمینه به دنبال چه چیزی باید باشیم؟ آیا لازم است حکومت ها در همه زمینه های اجتماعی مستقیماً وارد شوند و به عبارتی نظارت و کنترل داشته باشند یا می توان برای جامعه مسئولیت هایی را تعیین و مساحتی از آزادی و نظارت و کنترل قائل شد!؟

وی افزود: بنابراین، موضوع و مساله اصلی در این زمینه چگونگی تحقق سه مفهوم مهم یعنی «استقلال، آزادی و حقوق اجتماعی» در حوزه رسانه و فضای مجازی است. در اینجا عمده بحث در مورد فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است. در وضعیت های دیگر مساله به گونه های دیگر می تواند مطرح شود.

این استاد دانشگاه همچنین اضافه کرد: سوال اصلی در این زمینه این است که اصولاً مردم در شبکه های اجتماعی از چه مساحتی از استقلال و آزادی برخوردار هستند و حقوق آنان تابع چه ضوابط و مشخصاتی است؟ در مقابل، دولت و حاکمیت نیز در این زمینه از چه مساحتی از کنترل و نظارت و قانون گذاری برخوردار است؟

وی خاطرنشان کرد: آیا در صورتی که اصل حاکمیت در هر نظامی مخدوش شود و یا به خطر بیفتد، می توان در این زمینه گفت که حکومت این  اختیار را ندارد که قدرت خود را به شکل مطلوب تثبیت و از خطرهای خواسته و ناخواسته جلوگیری کند؟ در این رابطه باید گفت همه دولت ها از این اختیار برخوردار هستند که به گونه ای مطلوب در تثبیت حاکمیت خود قدم بردارند.

بشیر ادامه داد: از سوی دیگر، آیا در شرایط مختلف، برخی از مردم می توانند اقداماتی که از نظر رفتاری و هنجاری به عنوان یک امور نامطلوب، نامناسب، غیراخلاقی، انحرافی و غیره از نظر اکثریت مردم جامعه معرفی شده را انجام دهند آن هم بدون این که هیچ مرز و حدی در آن وجود داشته باشد و به عنوان آزادی و حق اجتماعی قلمداد شود؟

رئیس سومین همایش سواد رسانه ای و اطلاعاتی افزود: بنابراین موضوع حکمرانی و سواد رسانه ای نمی تواند بطور جداگانه از رابطه میان دولت و مردم مورد بحث قرار گیرد. ضوابط اجتماعی، مقررات رسمی، اختیارات قانونی، آزادی های به رسمیت شناخته شده و حقوق مشخص و تبیین شده از مواردی است که در این زمینه باید مورد شناسایی، تجدیدنظر و تدوین مجدد در شرایط کنونی قرار گیرند؛ به ویژه این که جامعه، فضای جدیدی از بازنمایی خود را در شبکه های اجتماعی پیدا کرده که با گذشته کاملاً متفاوت است.

وی با بیان این که باید فهم جدیدی از وضعیت رسانه ها در شرایط فضای مجازی توسط دولتمردان و مردم ایجاد شود، گفت: این فهم، مستلزم، دقت در تثبیت فرهنگ و اخلاق مطلوب از یک سو و جلوگیری از هرگونه سوء استفاده از آزادی یا کنترل نامطلوب از سوی دیگر باشد. سواد رسانه ای در این زمینه می تواند تبیین و تعیین کننده شرایط مطلوب برای ایجاد نوعی از توازن و تعادل میان حاکمیت و مردم در تقسیم مسئولیت ها و قدرت های مُجاز برای پیشبرد اهداف مطلوب جامعه باشد.  

بشیر با بیان این که در حقیقت سواد رسانه ای می تواند نوعی از «عدالت پروری» را در زمینه دسترسی به اطلاعات، تولید و توزیع اطلاعات و مصرف اطلاعات ایجاد کند، ابراز داشت: این جهت گیری عادلانه، نیازمند نگاه عدالت محور سیاسی و اجتماعی است. عدالت، اگر در این رابطه به شکل مناسب تبیین و تعیین گردد، دولت و جامعه می توانند در کنار یکدیگر در جهت تحقق آرمان های خود قدم بردارند.

رئیس سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی همچنین به چند نکته مهم در رابطه با سواد رسانه ای و موضوع های مرتبط اشاره کرد و افزود: در باب موضوع اول باید گفت همانگونه که در دهه های پیش بحث ریشه کنی بی سوادی به معنای توانایی خواندن و نوشتن در دستور کار ویژه کشور قرار گرفت، امروز بی شک کمک به ریشه کنی بی سوادی رسانه ای به عنوان مهارت و دانش زیست در دنیای رسانه ای شده امری غیر قابل اجتناب، حتمی و ضروری است.

وی در تشریح موضوع دوم گفت: با عنایت به ضرورت تامین بهداشت اطلاعاتی برای شهروندان در محیط های رسانه ای، موضوع توجه به فرایند و چرخه تولید پیام های رسانه ای از اهمیت بیش از پیش برخوردار است تا دروازه بانی محتوایی ساماندهی شود.

بشیر در ادامه موضوع سوم تاکید کرد: سواد رسانه ای و اطلاعاتی باید به سرفصل آموزش در نظام آموزشی تبدیل شود؛ ضروری است از آنجا که سن بهره گیری و زیست رسانه ای به شدت کاهش یافته این آموزش از پیش دبستانی آغاز شده و در سطوح دانشگاهی نیز آموزش داده شود.

رئیس سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی موضوع مهم بعدی را توجه به مقوله تربیت رسانه ای موضوعی دانست و گفت: این موضوع به بومی سازی ادبیات نظری سواد رسانه ای در کشور کمک می کند. ما سواد رسانه ای که منجر به تقویت ابعاد تربیتی شود را کاراتر و موفق تر برای پیاده سازی در جامعه ایرانی می دانیم.

وی در تشریح مورد دیگر قابل تامل بیان داشت: موضوع فضای مجازی و حکمرانی نوین و اهمیت آن می طلبد که دانشگاه ها و پژوهشگاه های گوناگون نسبت به تعیین شاخص ها و حدود و ثغور آن اقدام کنند. موضوعی که امروزه مطمح نظر بسیاری از کشورهای دنیاست.

بشیر افزود: اطمینان دارم این همایش با طرح و بررسی دیدگاه های علمی، کاربردی و اجرایی مربوط به سواد رسانه ای و حکمرانی نوین توانسته بسیاری از موضوع های مهم و مرتبط را پوشش دهد اما آنچه که اکنون مهم است، چگونگی پیاده سازی و اجرای مناسب بسیاری از مطالعات، پیشنهادات و شیوه های مطلوب عملیاتی است که استادان و مشارکت کنندگان در سخنرانی ها و مقالات گوناگون همایش ارائه کرده اند، تا این موضوع به یک جریان و گفتمان ملی در همه سطوح کشور تبدیل شود.

وی در خاتمه ابراز امیدواری کرد: در چهارمین همایش، شاهد تحقق آرمان ها، برنامه ها و رویکردهای مطلوب در حوزه سواد رسانه ای و اطلاعاتی باشیم.

۳۱۳/۸